İçindekiler
Çok fazla insan zaman bulamamaktan, kendine zaman ayıramamaktan şikayet ediyor. Güzel, iyi niyetli bir serzeniş tabi bu. Keşke daha fazla zaman olsa. İnsanın yapmak istediği çok şey var, çoğunlukla her şeye zaman yetmiyor. Ama bir yandan da çoğu insanda benim gözlemlediğim sorun yeterince zamanları olmaması değil, olan zamanlarını çar çur etmeleri.
Kendimce sahip olduğum zamana çok şey sığdırdığımı, zamanımı boşa harcamadığımı, verimli kullandığımı düşünüyorum. Kim bilir. Belki öyledir, belki değildir. Açıkcası öyle çok değişik, akla gelmeyecek bir şey yaptığım yok bu zaman konusunda. Ama belli başlı fikirlerim, uygulamaya çalıştığım şeyler var. Buyurunuz.
Hayatı Kendine Zaman Kalacak Şekilde Dizayn Etmek
Öncelikle herkesin işi gücü, belli sorumlulukları var. Kimsenin, ya da hemen hemen kimsenin diyelim, öyle her gün yataktan kalkıp bütün günü sadece kendisine ayıracak lüksü yok. İşe gidip para kazanmamız lazım, ailemize zaman ayırmamız lazım, bizden yardım/destek bekleyen sevdiklerimizle ilgilenmemiz lazım.
Ama bütün bunlar yine de şu anki yoğun hayatımızı olduğu gibi kabul edip bunun dışında kalan zamanla kendimizi idare ettireceğimiz anlamına gelmiyor. Bunlar öyle hemen bir günde olan şeyler olmasa da, hayatı kendimize daha çok zaman ayırabileceğimiz şekle nasıl sokarız diye oturup düşünmemiz gerekiyor.
Sonuçta hayattaki bütün şu uğraşlarımız bu dünyada kalan vaktimizi daha mutlu, daha huzurlu geçirmeye yönelik. O yüzden daha az televizyon izle falan gibi tavsiyelerle uğraşmadan önce sakince bir oturup, şapkayı öne koyup, hayatın büyük parçalarını biraz irdeleyip, gözden geçirip, gerekirse yeniden dizayn edip planlamak gerekiyor.
Mesela her gün sabah kalkıp işe gidip, gece 11’e kadar yoğun bir şekilde mesaiye kalıp, eve döndüğünde yorgunluktan uyuya kalıyorsan, ilk önce hayatının bu iş kısmını nasıl düzeltebileceğinle ilgili çalışman gerekiyor. Kendine zaman ayırıp bir şeyler yapmak istiyorsan ilk önce kendine ayırabileceğin bir zamandan bahsedebiliyor olman gerekiyor.
Bunlar kolay şeyler değil tabi. Ama zaten kimse kolay olduğunu da söylemedi. Herkes her şeyin kolay bir yolu olsun istiyor. Böyle büyük ve önemli konularda bile. Hayatın kendisi bu. Belki de bu hayattaki en önemli şeyden, senin zamanından bahsediyoruz, biraz uğraşacaksın bir zahmet.
Kendine Ayırdığın Zaman İle Ne Yapacağını Bilmek
Benim gözlemlerime göre insanların kendilerine zaman ayıramamalarının en büyük sebebi hiç zamanları olmaması değil, olan zamanlarıyla ne yapacaklarını bilmemeleri. Yoksa herkesin illa ki az veya çok kendilerine ayırabilecekleri belli bir miktar zamanları oluyor. Sorun bu zamanla ne yapacağını bilememekte veya bilsek de bunu planlayamamakta.
Biraz hayatı önden planlamak lazım. İnsan öyle kendiliğinden planlı programlı bir yaratık değil. Diyelim sen biraz kendine zaman ayırmak ve kitap okumak istiyorsun. Bu böyle istek olarak kalırsa işin zor. Mesela akşam yemeğinden sonra televizyona falan dalmadan önce her gün yarım saat kitap okuyacağım diye önceden planlaman lazım ki kaynamasın arada. Öbür türlü insan hep kolaya kaçıyor, basıyor televizyonun düğmesine.
Tabi planlamadan önce ne yapacağını da bilmek lazım. Az önce bahsettiğim gibi kitap okumaya karar vermek lazım mesela. Veya artık kendinle ilgili ne yapmak istiyorsan düşünüp bir şeylere karar vermek lazım. Yoksa her gün kendime bir saat vakit ayıracağım diyip, bunu günün belli bir saatine planlayıp, sonra o saat geldiğinde ne yapsam acaba şimdi diye düşünmek de çok bir işe yaramıyor.
Zaman Kaybettiren Şeyleri Hayatından Çıkarmak
Diyelim biz hayatımızı güzelce düzenledik, ve düzenli olarak kendimize ayırabileceğimiz zamanımız var. Bu zamanla ne yapacağımızı da biliyoruz, kendimiz için güzel şeyler planlamışız. Müthiş. Sıra geldi birazcık da işleri kendimiz için kolaylaştırmaya.
İnsan bazı konularda zayıf bir varlık. Mesela dikkat ve odaklanma konusunda. Hemen dikkati dağılıveriyor, kolaya kaçıyor. Mesela diyelim senin televizyona karşı zaafın var, bir kere açtın mı başından kalkamıyorsun. O zaman mesela eğer varsa odandaki televizyonu kaldır. O kadar rahat olmasın senin için televizyon izlemek.
Ya da ne bileyim oyun bağımlısıysan ve artık bu kadar oyun oynamanın kendine zarar verdiğini düşünüyorsan, sil oyonuları telefonundan. Veya PS oynuyorsan sat oyunları, çıkar elinden. Bir kere oyuna düştüğünde bunu yapmak zor tabi. Düşünüp önceden yapman lazım bunları, kendinde gücü bulduğunda. Bu tarz seni alıp götüren sonradan bütün zamanımı şuna harcadım diye pişman eden şeylere karşı biraz proaktif davranmalısın. Bunlara erişimini zorlaştırarak kendi işini biraz kolaylaştırmalısın.
İnsanlara ve Planlara Hayır Diyebilmek
Bir de tabi işin birazcık sosyal boyutu var. Arkadaşlarla, eşle dostla bir araya gelmek eğlenmek güzel tabi. Hatta bence bu da zaten başlı başına insanın kendine zaman ayırması, kendi için bir şeyler yapması demek. Ama bir de iki dakika yalnız kalınca eli ayağına dolaşan insanlar var. Biraz sakin.
Her dakika her plana dahil olmak zorunda değilsiniz. Zaten etrafınızda yapılan her planın size göre olması pek mümkün değil. Her Cuma-Cumartesi akşamı dışarı çıkmanız gerekiyor diye bir kural da yok. Dövmüyorlar evde kalanı. Maalesef etrafınızda olup biten her plana evet derseniz kendinize zaman ayırmanız oldukça zor olur.
Galiba FOMO diyorlardı biraz bu soruna, fear of missing out. Öyle hakikaten. İnsanlar bir plana davete katılmayınca hemen bir şu anda benim dışımda herkes ölümüne eğleniyor paranoyasına kapılıyor. Merak etmeyin, öyle olmuyor. Defalarca dışarı çıkıp suratınızda zoraki bir gülümsemeyle eğleniyor taklidi yapmak zorunda kaldığınız onca planı hatırlayın. Muhtemelen şu anda da öyle oluyor.
Kendine Ayırdığın Zamanı Önceliklendirmek
Son bir şey daha var değinmek istediğim o da kendine vakit ayırmak istiyorsan, özellikle kaliteli vakit istiyorsan, buna enerjin olması gerektiği. Çoğu insan bu kendine zaman ayırma meselesini sadece boş zaman olarak görüyor. Gün bitmiş, ölüyorsun yorgunluktan, yatakta kitap okumaya çalışıyorsun, e okuyamadan uyuyakalıyorsun tabi.
Bu kendine vakit ayırma işini boş zaman olarak görmemek lazım. Gerekirse kendine ayıracağın zamanı diğer işlerine göre önceliklendirmek lazım. Buna enerji ayırman lazım. Öbür türlü zaten kendine zaman ayırıyorsun diye çile çektiğinle kalıyorsun.
Mesela erken uyuyup, erken kalkıp çok daha zindeyken bir saat falan kendine kaliteli, bol enerjili vakit ayırabilirsin. Biraz yaratıcı olmak lazım muhtemelen ama önemli olan konu kendine ayırdığın zamanı hep en sona atmayıp biraz önceliklendirmek.